Molotovcocktails en een eendenbek waren de voornaamste attributen op de eerste dag van het ITs Festival. Studenten van theaterscholen presenteerden zichzelf hier met opvallend confronterende voorstellingen.

De Hollanders van Arnon Grunberg en Die Altruisten van de Amerikaanse toneelschrijver Nicky Silver gaan over jonge mensen met geperverteerde idealen. Ze maken foute keuzes en vervallen tot gewelddadige acties.

In Die Altruisten is dat grappig bedoeld. Het is nog net geen komedie. Maar dat is vooral te danken aan het cynische einde. Dan laat de blanke vriendengroep een zwarte straatjongen opdraaien voor een moord die hij niet heeft begaan. Verder doet regisseur Alexander Marusch er alles aan om de personages zo plat, schreeuwerig en ongeloofwaardig mogelijk over te laten komen.

De voorstelling wordt gespeeld door derdejaars acteurs van de Toneelacademie Maastricht en de Otto Falckenbergschule uit München. Ze spreken allen Duits. Vooral de Nederlandse Mandela Wee Wee valt op door zijn rustige spel als de noodlottige straatjongen.

Het groepje linkse activisten (eentje is lesbisch, puur uit politieke overwegingen) is verder een stelletje ijdeltuiten. Dat is even leuk. Daarna alleen maar irritant.

Wat dat betreft is De Hollanders van Grunberg evenwichtiger. Het stuk is een duistere revue. Er is geen tekort aan de pijnlijke, roetzwarte humor die de schrijver ook in zijn romans gebruikt. Alleen hierdoor worden de liefdeloze levens van zijn personages en het genadeloze wereldbeeld draaglijk voor het publiek.

Grunberg schreef de tekst in opdracht van acht afstuderende acteurs van de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie. Gretig ging de schrijver in op hun onwaarschijnlijke voorstel. Als regisseur werd Gerardjan Rijnders aangetrokken. Het leverde de beginnende acteurs geen feestelijke afstudeervoorstelling op.

Het draait om twee Nederlandse soldaten die met een oorlogstrauma uit Afghanistan terugkeren. Ze brengen de vader van een van hun gedode maten een zak met achtergelaten spullen. Thuis zitten ze gedesillusioneerd op de bank. Een moeder wordt voor hoer uitgescholden.

De Hollanders is geen toneelstuk maar een script. Het bestaat uit een mozaïek van scènes. Steeds heeft een ander personage een centrale rol. Dat is de regel met een afstudeerklas als ensemble. Iedereen moet ongeveer evenveel aandacht krijgen.

Omdat Nhung Dam anders niets te acteren had, plakte Rijnders er nog een monoloog uit zijn eigen Answer me aan vast. Dam spreekt deze sereen uit, maar het was een overbodige toevoeging. Want dat tegenwoordig 'niemand meer weet dat hij niets weet', blijkt ook zo wel.

Alle opgevoerde Hollanders zijn arrogante, oversekste machtswellustelingen. De soldaten verkrachten een Afghaans meisje. De moeder kampt met een hevige vaginale schimmel. En de vader van de gedode soldaat bestelt iedere zondag na Studio Sport een hoer. Voor de acteurs is dit zichtbaar een zware kluif. Niels Gooijer heeft wel een mooi moment als de vloekende en Wilders liefhebbende vader met een Hongaarse hoer tussen zijn benen en zijn geesteszieke vrouw naast hem in een rolstoel.

Ook Eva van Manen valt op met haar kleinkunstliedjes en lange benen. Afgezien van de excessieve lengte van bepaalde scènes, is De Hollanders een succes. Zulk niets ontziend theater over een actuele oorlog, wordt hier maar weinig gemaakt. Eric de Vroedt uitgezonderd. Voor het theater is Grunberg een aanwinst.