Arnon Grunberg
de Volkskrant,
2004-04-16
2004-04-16, de Volkskrant

Minkukel uit de hoge hoed


Judith Janssen

Sukkels zijn het. Naievelingen zonder enige levenservaring. Zwakkelingen die geen benul hebben van echte ellende. Toch belanden de personages van Arnon Grunberg geregeld in penibele omstandigheden. Met een verbaasde blik kijken ze om zich heen, verwonderd dat de moord die ze pleegden, het overspel waaraan ze zich overgaven, effect heeft op de werkelijkheid buiten hun eigen gedachten.

Grunbergiaanse karakters zijn zo herkenbaar en ook zo zorgvuldig uitgetekend dat je de schrijver er bijna van verdenkt een hele batterij personages klaar te hebben liggen, die hij zo uit de hoge hoed kan toveren. Hapklaar om direct tot een roman te verwerken.

Met een dergelijk verzoek kwam De Bijenkorf, die voor zijn literaire boekenmaand een speciale novelle uitbracht. In Het aapje dat geluk pakt is Grunbergs ongelukkige hoofdpersoon een diplomaat. Jean Baptist Warnke leidt een niet onaangenaam leven: vrouw, twee kinderen, leuke baan in warm Peru. Hij is geen hoogvlieger, maar wel tweede man op de ambassade in Lima.

Hij heeft, kortom, niks om over te klagen, maar wanneer er een Peruaanse schone zijn leven komt binnendwarrelen, aarzelt hij geen moment. Voor haar schrijft hij - met behulp van een Spaans rijmwoordenboek - passievolle gedichten en betreedt hij stoffige achterkamertjes om daar te kunnen vrijen. Hij denkt er zelfs over om zijn vrouw en kinderen te verlaten en met Malena te gaan samenwonen. Maar de Peruaanse 'met de roze trui' blijft koel en onder alle omstandigheden terughoudend. Zij ziet geen toekomst samen en heeft heel andere bedoelingen met hem .

Hun prille samenzijn eindigt dan ook in een drama vol politieke beroering met verregaande consequenties. Malena heeft de ellende zelf gekozen, maar Warnke ziet tot zijn schrik tegelijkertijd zijn carriere en zijn huwelijk beeindigd. Hij is in diskrediet geraakt en valt uiteindelijk nog maar tot een ding te reduceren: een man die op een kerstreceptie had moeten zijn en daar niet verscheen.

Het aapje dat geluk pakt is weer een heerlijk Grunberg-drama. Een absurde novelle vol hilarische personages, ironisch taalgebruik en veel suspense. En vooral ook met een daverend klapstuk aan het slot, dat je nog lang hoofdschuddend maar ook grinnikend achterlaat.