Arnon Grunberg
Boekenkrant,
2008-09-30
2008-09-30, Boekenkrant

Onze oom


Roel Weerheijm

Na het relletje dat Arnon Grunberg en A.F.Th van der Heijden vorig jaar uitvochten, trok Grunberg zich terug uit het openbare en literaire leven in Nederland. Zijn productiviteit leidt er niet onder. Onlangs verscheen Onze oom.

Onze oom is zelfs voor Grunbergs begrippen een bijzonder dik boek. De verhaallijn blijft desondanks slank: Anthony, majoor in het leger, moet 's nachts een woonhuis in om 'verdachte individuen' te arresteren. Zijn korporaal maakt een kolossale inschattingsfout en schiet hen ter plekke dood. Lina, een klein meisje, wordt door Anthony elders in een huis gevonden. Hij en zijn vrouw kunnen geen kinderen krijgen. Anthony besluit Lina als dochter te adopteren, als cadeau aan zijn vrouw.
Net als Tirza is Onze oom een echte pageturner, zij het om verschillende redenen: Tirza kende een sterke spanning in het verhaal die tot een dramatische climax leidde. Onze oom is wellicht minder spannend, maar zeer boeiend in de uitwerking van de levensloop van zowel Anthony als Lina. Hun ontmoeting is toevallig, maar heeft voor beide verstrekkende gevolgen.
Grunberg beheerst een opvallende eigenschap. Enerzijds wijdt hij breed uit, bewandelt hij zijpaden, laat hij de hoofdpersoon fantaseren en dist deze allerhande interessante feitjes uit zijn leven op, die hem een extra dimensie geven. Anderzijds volgt Grunberg trouw de verhaallijn, het verhaal voortstuwend, de lezer meevoerend. Nooit wijkt hij ver af. Twee ogenschijnlijk tegenstrijdige eigenschappen die hij perfect combineert. Het maakt het verhaal indringend en de personages inhoudelijk en boeiend.
Grunbergs boeken kennen nooit ingewikkelde plots, maar zijn desondanks meeslepend. In Onze oom manifesteert het plot zich op drie niveaus. Feitelijk ligt de kern al besloten in de openingszin: "De moordenaar van Lina Siñani Huanca's ouders kon zelf geen kinderen krijgen, daarom besloot hij Lina Siñani Huanca te adopteren." De interesse is gewekt, de aandacht gevestigd op wat komen gaat. Vervolgens ontvouwt zich, langzaam en snel tegelijk, het verhaal. In een paar passages, hooguit tien tot twintig pagina's lang, vinden de enkele essentiële gebeurtenissen plaats waar de plot op leunt. Maar Grunberg gebruikt honderden pagina's om de plot volledig uit te werken.
Grunberg laat veel impliciet. Hij schrijft beklemmend, dicht op de huid. Beelden worden opgeroepen terwijl ze niet beschreven staan, zoals de omgeving waar het verhaal zich afspeelt. Het volgt allemaal uit de zinderende schrijfstijl, een van de sterkste punten van Onze oom. De prijzenkast van Grunberg wordt waarschijnlijk weer aangevuld.