Bir Arnon Grünberg kitabıyla yeniden karşındayım sevgili okur.

Elimde, rezervde bir tane daha kaldı, Yahudi Mesih.

Arnon Grünberg’i seviyorum çünkü garantili yazanlardan, yani beni hâyâlkırıklığına uğratma ihtimali yok gibi bir şey. Ben seviyorum, diye herkes sever mi, bilemem. Genele baktığımda Tirza, Kelliğimin hikayesi (Marek van der Jagt) ve Hayalet Acı ile birlikte değerlendirdiğimde hoşlanmayanlar olabilir. Arnon Grünberg’de en sevdiğim şey karakterleri. Olaylar da evet belki önemli ama sanırım beni en çok karakterler çekiyor. Karakterlerin de en sevdiğim yanları dünyaya bakışları. Çoğunluğuyla aynı pencereden bakmıyoruz, zaten mümkün değil onlar ne kadar katıksız Avrupalı. Oysa ben, üstünde doğanların doğulu mu yoksa batılı mı olduklarına bir türlü karar veremedikleri Anadolu denen bir yerden geliyorum. Hatta, Anadolulu bile değilim. Karman çorman, bir sonradan olma İstanbulluyum.

Madem Arnon Grünberg’in karakterlerinden bahsettim, İliğine Kadar’ı da karakterler üzerinden anlatmak iyi olabilir.

Roland Oberstein: Baş kahraman. Ekonomi doçenti. Kırk bir yaşında. Sylvie adında eski karısı, Violet adında bir sevgilisi var. Hayatının odağı “ekonomi balonu” tasarısı. Rotterdam Üniversitesi’nde ekonomi doçenti olarak akademik hayatına devam ederken ani bir kararla, ekonomi balonu üzerindeki çalışmalarını daha iyi yürütebileceğini öne sürerek Amerika Fairfax’ta George Mason Üniversitesi’nde çalışma kararı almış ve Sylvie ve Jonathan’ı terk ederek çekip gitmiş. Fairfax’te bir otel odasında yaşıyor, hafta sonlarını New York’ta bir çeşit pansiyon şeklinde kiraladığı bir dairede geçiriyor. Sevgilisi Violet’le Roland için ideal bir ilişkisi var. Uzak, çok fazla gereksinim duymadığı ve “ekonomi balonu” üzerine yoğunlaşmasına pek engel olmayan bir ilişki. Unutmadan söyleyeyim, Roland yaşayan kırk Adam Smith uzmanından biri. Roland bunu çok önemsiyor.

Sylvie: Roland’ın eski karısı. Diş hekimi. Roland’ın tüm garipliklerini, çoğuna anlam veremese de kabullenmiş. Roland’a karşı hâlâ müşfik ve sabırlı. Oğlu Jonathan’la bir şekilde hayatını idame ettirmeye çalışıyor ancak çok da başarılı olduğu söylenemez. Bir sevgilisi var, kronik bir depresyonda kaybolmuş bir adam, adı Lysander. Onun için bile çabalamakta ısrar ediyor. Jonathan’ın tüm sorumluluğunun omuzlarında olmasından rahatsız olduğu için Roland’a en azından bir dönem Hollanda’da, Amsterdam’a yakın bir üniversitede ders vermesi için baskı yapıyor ve nihayetinde hastalarından birisi aracılığıyla Roland’a Leiden Üniversitesi’nde geçici kadro bulması için yardımcı oluyor. Jonathan’ın keman öğretmeni Bay van Neste’nin önce pantolon paçalarını kısaltıyor sonra nerdeyse tüm dolabını elden geçiriyor.

Violet: Roland’ın halihazırdaki sevgilisi. Çanta tasarımcısı. Roland’la, Roland boşandıktan ancak henüz daha Amerika’ya gitmeden önce, eski erkek arkadaşının mezuniyet partisinde tanışmışlar. Roland, eski erkek arkadaşının tez hocasıymış. Roland’la ilişkisi istediği yakınlıkta değil, bunu zaman zaman dile getirse de Roland’ın tavrı ilişkinin ayrıntıları konusunda talepkâr olmasını engelliyor. Roland’la ilişkisi yüzünden biraz sorumluluk duygusu biraz da gereklilik olduğunu düşündüğü için Sylvie ve Jonathan’la zaman zaman görüşüyor. Sylvie’nin dişlerini beyazlatmasına başta çok sıcak bakmasa da izin veriyor. Roland’ı Afrika’da uydu telefonu işi yapan, bir partide tanıştığı Wytse ile aldatıyor. Wytse olan ilişkisinin devam etmemesi için çaba sarfediyor ancak olanları Roland’a anlattığında görmeyi beklediği kıskançlığı Roland göstermeyince Wytse’nin ilişki adamı olarak doğal cazibesine kendisini ister istemez kaptırıyor. Amerika’ya Roland’ı gitmeye gittiklerinde kendisini cezalandırmasını talep ediyor ve bunun için Roland’la birlikte gidip kırbaç alıyorlar. Haruki Murakami’nin Zemberekkuşunun Güncesi’ni bir türlü çantasına sığdıramıyor.

Lea: Roland’ın Frankfurt’taki Holokost konferansında tanıştığı kadın. Lea’nın genel mutsuz ve tatminsziliği kendisinin yeterince hoppa olmadığını düşünmesinden kaynaklanıyor. Evli, iki çocuğu var. Evliliği sıradan. Önce konferansta, bir başka iktisatçıyla birlikte oluyor, ardından bir şekilde Roland’ı ilişkiye ikna ediyor. Lea’nın evli olduğu için sürekli yanında olamaması, Roland’ın ekonomi balonu üzerinde çalışmasına engel teşkil etmemesi sebebiyle Roland itiraz etmez. Lea Roland Höss üzerine bir kitap yazmaktadır. Frankfurt dönüşü kızına hediye olarak Ördek, Ölüm ve Lale adında bir kitap alır.

Jason Ranzenhofer: Lea’nın kocası. Siyasetle ilgilenmektedir. Lea ile sorunsuz, nasıl olması gerekiyorsa öyle bir evlilikleri olduğunu düşünmekte, aylardır cinsel olarak birlikte olmamış olmalarında herhangi bir sorun görmemektedir. Bir gün ofisine bir paket getiren UPS kuryesi, Guetamalalı, kaçak mülteci Enrique’nin hayatına girmesi ile kendinde farkında olmadığı yönlerini keşfeder.

Gwendolyne: Roland’ın geçici öğretim görevlisi olarak çalıştığı Leiden üniversitesindeki kız öğrencisi. On sekiz yaş, dört aylık. Arkadaşıyla oldukça kırılgan bir ruha sahip olduğunu düşündükleri Roland’ın ayartılabilirliği üzerine iddiaya girer. Kitabın kapağınde neden kocaman mavi bir at resmi olduğunu anlamamızı sağlayan kişidir. Zweig okumayı sever.

Bu temel karakterlerin yanısıra bir de her biri kendi başına önemli işlevleri olan yan karakterleri de anmadan geçmek onlara haksızlık olur. Wytse, Bay van Neste, Miryam, Slagter, Antoinette…

Arnon Grünberg her zaman olduğu gibi hikayeyi anlatmış. Gereksiz ayrıntılar açısından temiz bir anlatım, abartıdan uzakta bir dil kullanmış. Bölüm adları, kitabın adı gibi özenle seçilmiş…

Her zamanki gibi Gül Özlen’in güzel çevirisi ile…

Öyle yani…

P.S: Keşke böyle bir kitapta “ata binmek” yerine “at binmek” kullanılsaydı, daha güzel olurdu.