Arnon Grunberg
Trouw,
1994-10-21
1994-10-21, Trouw

Theatrale opmaat tot 'Blauwe maandagen'


Tom van Deel

Het toneelstuk 'Rattewit' dat Arnon Grunberg in de tweede helft van 1992 schreef en dat eerst nu is uitgegeven, heeft zoveel gemeen met zijn succesvolle roman 'Blauwe maandagen' dat het op veel plaatsen er wel een toneelversie van lijkt te zijn.

Het stuk speelt zich af in een café naast een joodse begraafplaats. Een jongen, Michael, zit er wodka te drinken met zo'n echte doorgewinterde innemer, die zich Ginger Cobi laat noemen. Hun gesprek mag de naam van gesprek eigenlijk niet dragen: ze ouwehoeren er flink op los. Michael is vrijwel identiek aan de hoofdpersoon van de roman, zijn verhalen over zijn vader en moeder, over zijn vriendinnetjes, over het drinken, het is allemaal op en top, soms letterlijk, 'Blauwe maandagen'. Ook zijn humoristische en tegelijk schrijnende cynisme kennen we al uit dat boek. Als dan ook zijn moeder, Hanna, in het caf verschijnt en aan het gesprek gaat deelnemen, en de wodka niet versmaadt, wordt het een waar pandemonium. Iedereen praat door elkaar heen, heeft min of meer een eigen verhaal en houdt de lijn daarvan aan. De moeder heeft het over haar gestorven man en over het 'addergebroed' van een zoon en ze vraagt hem telkens of hij toch nog niet even kaddisj wil zeggen. Hij weigert. Deze theater-opmaat tot 'Blauwe maandagen' is beslist de moeite waard. Het stuk wordt gevolgd door een korte monoloog, 'Grillroom', waarin hij een met de moeder vergelijkbaar personage aan het woord laat.