Arnon Grunberg
Literair Nederland,
2011-08-29
2011-08-29, Literair Nederland

Brieven aan Esther


Ria van Rheenen

Begin jaren ’90 worden Arnon Grunberg en Esther Krop door een wederzijdse kennis aan elkaar voorgesteld. Grunberg is een verwoed brievenschrijver, hij wil schrijver worden. Esther studeert aan de kunstacademie in Enschede.
Na hun kennismaking corresponderen zij bijna anderhalf jaar met elkaar. Deze briefwisseling is nu in boekvorm verschenen.
Bij het lezen word je meteen ondergedompeld in het wel en wee van Arnon Grunberg en Esther Krop, en opgenomen in de leefsfeer en denkwijze van Grunberg, alsof je in een studentendispuut zit waar men als vrienden, concurrenten, studiegenoten, jonge adolescenten elkaar de les leest, elkaars ambities, levensbeschouwingen en karakters aftast en analyseert en bekritiseert.
Grunberg schrijft helder, direct en persoonlijk, hij neemt zichzelf en zijn schrijverschap serieus als ‘vak’ maar blijft het min of meer (naargelang het hem uitkomt) zien als een spel, met gebruik van humor, ironie en manipulatie. Hij beschrijft zijn angst, zijn destructieve gevoelens, zijn leugens, kortom alle ambivalenties van een zoekende adolescent.
Hoewel we geen brieven vàn Esther lezen, krijgen we toch een goed beeld van haar ideeën over haar leven, ambities en idealen in de kunst.
De brieven gaan aanvankelijk over het dagelijks leven van beiden. Grunberg is geïnteresseerd in haar studie, haar werkstukken, wat ze doet en hoe ze denkt. Hij geeft openhartig weer hoe hij denkt over ‘het leven’. Hij schrijft haar over zijn ontluikend inzicht in karakters, zijn cynisme, zijn leugenachtigheid, zijn angst voor het leven, zijn schrijfambitie en talent. In het begin is Grunberg aardig en complimenteus en zijn de brieven hartelijk van toon.
Later verandert dit. Hij krijgt steeds meer kritiek op de gevoelens van Esther en de manier waarop zij zich uitdrukt. Hij neemt hierbij geen blad voor de mond. Als lezer vraag je je af waarom Grunberg zo doet. Vanwaar het dédain waarmee hij Esther benadert als hij reageert op de gebeurtenissen die ze meemaakt? Kwetsend, soms vergoelijkend, maar vaak meedogenloos. Wat wil hij hiermee? Is hij zijn schrijverschap, al filosoferend en oordelend over levenszaken aan het oefenen? Ziet hij de correspondentie als vingeroefeningen voor zijn carrière? Hij is het meestal oneens met de opvattingen en denkwijze van Esther. Het is wel duidelijk dat deze jonge, zoekende volwassenen zich op verschillende manieren ontwikkelen. Ze zijn totaal verschillend van karakter en hebben geen enkele overeenkomst in hun opvattingen en kijk op het leven. De onverenigbaarheid van karakters leidt tot een einde van de briefwisseling.
Maar dat hij kan schrijven staat wel vast. Grunberg begint hier zijn beoogde carrière met brieven voor de eeuwigheid. 18 Jaar later is zijn lijst van gepubliceerde werken indrukwekkend.
Deze uitgave in 2011 is dan ook een fenomenale zet van Esther Krop, inmiddels grafisch vormgeefster. De door haar in 2009 opgerichte uitgeverij heeft contact gezocht met Grunberg om de door haar bewaarde brieven uit te geven.
Het is een bijzondere samenwerking met Grunberg geworden met als resultaat dit boek, Brieven aan Esther. Een unieke uitgave, waarin persoonlijke gebeurtenissen en ontwikkelingen in groei naar volwassenheid van zowel schrijver als uitgever in elkaar verstrengeld zijn .