Eχει μια παράσταση, την «Τίρζα», που ήδη έχει γίνει talk of the town και μια άλλη, τη «Λευτεριά στη Μήδεια», που κάνει πρεμιέρα αύριο. Τον κέρδισε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, αφού δούλευε από το 1999 στο εξωτερικό με τους καλύτερους (Μπρουκ, Μνουσκίν, Theatre de Complicité)

Ενα σπουδαίο έργο και μια παράσταση που δικαιώνει απόλυτα την αξία του παίζεται στο θέατρο «Ιλίσια». Αλλά το μεγάλο γεγονός δημιουργεί ο Στέλιος Μάινας ερμηνεύοντας μοναδικά τον ωραιότερο και δυσκολότερο ρόλο της καριέρας του, εκφράζοντας με απόλυτο μέτρο τις πάμπολλες συναισθηματικές διακυμάνσεις του ήρωα.

Το μυθιστόρημα «Τίρζα» του Ολλανδού Αρνον Γκρούνμπεργκ που διασκευάστηκε για το θέατρο, έτυχε ενός ευφυούς ανεβάσματος από τον Κώστα Φιλίππογλου. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρόκειται για ένα ακραίο ενδοοικογενειακό θέμα. Κι όμως η βίαιη ιστορία σπάει τους τοίχους του σπιτιού και γίνεται μια πολιτική αλληγορία που αφορά το κατά συρροήν έγκλημα του σύγχρονου Δυτικοευρωπαίου, θύτη-θύματος, σε μια κοινωνία δύο ταχυτήτων.

Ενας λευκός μεσοαστός προσπαθεί να ζήσει με ό,τι του παίρνουν κάθε μέρα και με ό,τι έχει απομείνει από την αποψίλωση που έκανε ο ίδιος στο «οικόπεδο» της ζωής του. Η γυναίκα του τον εγκατέλειψε γιατί τον έβρισκε λίγο, βαρετό, ανίκανο να την ικανοποιήσει. Βρίσκει τρόπο να της δώσει ελαφρυντικά, να δικαιολογήσει την ανάγκη της. Μένει μόνος με τις δυο του κόρες, που γίνονται κέντρο της ύπαρξής του. Η περιουσία του εξαφανίζεται μέσα σε μια νύχτα στο σύννεφο των hedge funds. Το αφεντικό του στον εκδοτικό οίκο όπου εργάζεται συνεχίζει να τον πληρώνει, αλλά του δηλώνει περιφρονητικά ότι δεν έχει ανάγκη από τις μη κερδοφόρες υπηρεσίες του. Κάποτε η πρώτη κόρη επαναστατεί και φεύγει από το σπίτι, από τη χώρα. Ο Γέργκεν Χοφμέιστερ όμως είναι ευγενής, διακριτικός άνθρωπος. Πιστεύει ότι η ευτυχία είναι μύθος, η ελευθερία επικίνδυνη. Δεν προσδοκεί παρά μόνο την ηρεμία, την τάξη. Θα διαχειριστεί όλες τις απώλειες ψύχραιμα, χωρίς να διαμαρτύρεται, αφού πίσω έχει μείνει η μικρή Τίρζα, η βασίλισσά του. Επάνω της, ασυνείδητα, θα επενδύσει το ακρωτηριασμένο του σύμπαν. Αλλά πώς ένα μικρό κορίτσι θ” αντέξει την εμμονή, τον μπερδεμένο βαθύ συντηρητισμό, το άλυτο σύμπλεγμα του μοναχικού πατέρα; Η Τίρζα θα φύγει στην Αφρική με το αγόρι της, που είναι μουσουλμάνος. Αλλά λίγο πριν, η βία της απόγνωσης του Χοφμέιστερ θα χτυπήσει κόκκινο.

Ο Κώστας Φιλίππογλου σπούδασε στην Αθήνα αλλά συνέχισε την εκπαίδευσή του στο θέατρο με δασκάλους από την ομάδα του Πίτερ Μπρουκ, της Αριάν Μνουσκίν και του Theatre de Complicité.

Από το 1999 δουλεύει στο εξωτερικό με τη θρυλικη θεατρική ομάδα «Complicite» κι έχει συμμετάσχει στις παραστάσεις και στα εργαστήριά της στην Αγγλία, την υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Και μετά την επιτυχία της «Τίρζα» σκηνοθετεί μία ακόμα παράσταση. Το έργο του Χάρη Μπόσινα «Λευτεριά στη Μήδεια», που έχει πρεμιέρα αύριο στο θέατρο «Οlvio».

Σε έναν απροσδιόριστο χρόνο ή σ” ένα φουτουριστικό παρόν, η Ελλάδα ασφυκτιά από τη διακυβέρνηση ενός αυταρχικού καθεστώτος. Τα σύνορα έχουν κλείσει, οι «ξένοι» απομακρύνονται, οι διανοούμενοι έχουν φύγει. Οι καλλιτέχνες έχουν σιωπήσει. Ενας φιλόδοξος αλλά μπερδεμένος σκηνοθέτης μέσα σε ένα μικρό θέατρο προσπαθεί να ανεβάσει τη «Μήδεια», υπό την επίβλεψη του καθεστώτος. Μέχρι που ανακαλύπτει ότι η Μήδειά του είναι έγκυος. Και πρέπει να το κρύψει, αφού οι ανύπαντρες μητέρες απαγορεύονται…

• Φέτος αρκετές παραστάσεις εμπνέονται, μ” έναν τρόπο, από τη «Μήδεια». Τι κάνει την ιστορία της τόσο επίκαιρη;

«Η δουλειά μου στο θέατρο βασίζεται πάνω στο συλλογικό ποιητικό ασυνείδητο. Μια κίνηση, μια χειρονομία, ένα χρώμα, ένας ρυθμός, μια μελωδία δημιουργούν στους ανθρώπους όμοια συναισθήματα. Συγκεκριμένες σωματικές κινήσεις προκαλούν τις περισσότερες φορές δυνατές συγκινήσεις. Παρατηρώ λοιπόν και τα φαινόμενα του γενικού συλλογικού ασυνείδητου. Εχει συμβεί πάρα πολλές χρονιές, καλλιτέχνες να διαλέγουν ίδιες θεματικές ή ίδια έργα χωρίς πριν να έχουν συνεννοηθεί. Εχουν απλά συντονιστεί. Το ίδιο συμβαίνει και με όλους τους ανθρώπους. Την ίδια περίοδο ανακαλύπτονται τα ίδια πράγματα σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Οδηγούνται από τις ίδιες πανανθρώπινες επιθυμίες, τις ίδιες ανάγκες, το ίδιο παρόν».

• Η συγκεκριμένη Μήδεια αγωνίζεται να «κυοφορήσει» μέσα σε ένα καθεστώς ολοκληρωτισμού. Σ” ένα θέατρο μέσα στο θέατρο.

«Προσπάθησα να το κάνω ελαφρύ και ευχάριστο. Μια ξένη έρχεται στην Ελλάδα, προδίδεται, εκδιώκεται. Αυτό σίγουρα έχει κοινή αναφορά στο σήμερα. Μελετώντας τη Μήδεια θα βρούμε πλήθος άλλων αναφορών στο σήμερα. Βέβαια εμείς δεν ανεβάζουμε την τραγωδία, αλλά μια κωμωδία. Από τους ήρωες του έργου, άλλος συνεργάζεται κατ’ ανάγκη με το καθεστώς, σαν ένας θλιβερός φοβισμένος αντιήρωας, σαλτιμπάγκος της εξουσίας, άλλος αποφασίζει να φύγει από τη χώρα και άλλος αποφασίζει να μείνει και να παλέψει. Σαν ήρωες καρτούν μέσα σε μια κωμωδία μυστηρίου, οι ήρωες πάσχουν και μας διασκεδάζουν. Η τελική λύση μοιάζει σουρεαλιστική. Αλλά ποια άλλη θα ήταν στον σουρεαλιστικό κόσμο που ζούμε; Αυτό που μου άρεσε στο έργο είναι ότι όλοι αυτοί δεν ενεργούν με πολιτικά κίνητρα, αλλά από προσωπική ανάγκη και στο τέλος οι δράσεις και οι αποφάσεις τους είναι πολιτικές πράξεις».

• Αισθάνεστε ότι δουλεύετε κι εσείς μέσα σε καθεστώς ολοκληρωτισμού;

«Νιώθω ότι ζω και δουλεύω σε μια χώρα υπό κατοχή. Εχουν παραχωρηθεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μου και οι συμπατριώτες μου υποφέρουν, μεταναστεύουν, λιμοκτονούν, αυτοκτονούν και είναι αναγκασμένοι να ακολουθούν τις διαταγές των οικονομικών τους κατακτητών υπό τον φόβο μιας κυβέρνησης-δωσίλογου, που όμως οι ίδιοι εξέλεξαν. Το τελευταίο ακούγεται τραγελαφικό, αλλά ευτυχώς δεν έχουμε χάσει εντελώς το χιούμορ μας».

• Και η φωνή των καλλιτεχνών;

«Οι καλλιτέχνες δεν έχουν σιγήσει. Δουλεύουν, δημιουργούν, αντιστέκονται με την τέχνη τους και τη φαντασία τους. Το θεατρικό τοπίο της Αθήνας έχει γίνει από τα πιο ενδιαφέροντα της Ευρώπης, και αυτό δεν οφείλεται στην πολιτεία ή στους παραγωγούς, αλλά στους ίδιους τους δημιουργούς».